Thừa phát lại là chức danh hành nghề được Nhà nước bổ nhiệm để thực hiện một số nhiệm vụ pháp lý nhằm hỗ trợ Toà án, cơ quan tiến hành tố tụng và cơ quan thi hành án dân sự. Các cá nhân, tổ chức khi có nhu cầu lập vi bằng, tống đạt giấy tờ hoặc xác minh điều kiện thi hành án cần nắm rõ chức năng và nhiệm vụ của Thừa phát lại để biết phạm vi công việc được thực hiện và tuân thủ đúng quy định pháp luật.
Bài viết này được xây dựng dựa trên Nghị định 08/2020/NĐ-CP, phản ánh trung thực phạm vi hoạt động và các nhiệm vụ pháp lý của Thừa phát lại.
Thừa phát lại là gì?
“Thừa phát lại là người có đủ tiêu chuẩn được Nhà nước bổ nhiệm để thực hiện việc tống đạt; lập vi bằng; xác minh điều kiện thi hành án dân sự theo yêu cầu của đương sự và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan; tổ chức thi hành án dân sự theo yêu cầu của đương sự theo quy định của pháp luật”.
Thừa phát lại hoạt động độc lập, khách quan và chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung và kết quả nghiệp vụ. Trong phạm vi chức năng, Thừa phát lại không có quyền công chứng, chứng thực hay xác nhận hợp đồng thuộc thẩm quyền công chứng, mà tập trung vào ghi nhận sự kiện, hành vi, tống đạt giấy tờ, xác minh điều kiện thi hành án và thực hiện một số công việc theo yêu cầu của đương sự và người có quyền lợi liên quan.
Chức năng chính của Thừa phát lại
Tống đạt văn bản:
Thừa phát lại được phép tống đạt các văn bản của Tòa án (trừ Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao) và cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh nơi văn phòng đóng trụ sở. Văn bản tống đạt bao gồm giấy triệu tập, giấy mời, quyết định đưa vụ án ra xét xử, bản án, quyết định thi hành án, giấy báo… Việc tống đạt được thực hiện theo quy định của pháp luật, đảm bảo thủ tục minh bạch, nhanh chóng và có biên bản xác nhận việc giao nhận.
Lập vi bằng
Vi bằng là bản ghi nhận khách quan về sự kiện, hành vi xảy ra theo yêu cầu của cá nhân, tổ chức. Vi bằng do Thừa phát lại lập là nguồn chứng cứ trong giải quyết tranh chấp, giao dịch pháp lý.
Xác minh điều kiện thi hành án theo yêu cầu của đương sự và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan
Thừa phát lại có quyền xác minh điều kiện thi hành án đối với các vụ việc thuộc thẩm quyền thi hành án dân sự trên địa bàn tỉnh nơi đặt Văn phòng. Việc xác minh có thể tiến hành bằng văn bản hoặc trực tiếp, nhằm thu thập thông tin chính xác, làm căn cứ để tổ chức thi hành án hiệu quả và đúng pháp luật.
Trực tiếp tổ chức thi hành án theo yêu cầu của đương sự
Thừa phát lại được tổ chức thi hành án theo yêu cầu của đương sự đối với các bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án cấp huyện và phúc thẩm cấp tỉnh trên địa bàn đặt văn phòng.
Thừa phát lại thực hiện các nhiệm vụ này tuân thủ nghiêm ngặt trình tự pháp luật và chịu sự giám sát của cơ quan thi hành án.
Nhiệm vụ của Thừa phát lại:
Nhiệm vụ là các công việc Thừa phát lại bắt buộc phải thực hiện, nhằm đảm bảo hoạt động hợp pháp và khách quan:
- Thực hiện đúng trình tự, thủ tục pháp luật: lập vi bằng, tống đạt, xác minh, thực hiện ủy thác phải tuân thủ Nghị định 08/2020/NĐ-CP và các văn bản pháp luật hướng dẫn.
- Bảo đảm tính trung thực: mọi nội dung trong vi bằng, biên bản tống đạt hoặc xác minh phải phản ánh chính xác thực tế, không thêm bớt hoặc suy diễn.
- Giữ bí mật thông tin: thông tin liên quan đến khách hàng, hồ sơ, tài liệu phải được bảo mật, trừ trường hợp pháp luật yêu cầu cung cấp.
Các trường hợp thực tiễn cần đến Thừa phát lại
Các cá nhân, tổ chức thường yêu cầu Thừa phát lại trong các tình huống:
- Ghi nhận hiện trạng nhà đất, tài sản, hồ sơ hoặc tài liệu trước khi giao dịch, bàn giao hay chuyển nhượng, đồng thời ghi nhận các hành vi, sự kiện như vi phạm hợp đồng, tranh chấp dân sự, hành vi phát sinh trong quan hệ thương mại để sử dụng trong giao dịch hoặc tố tụng.
- Chuyển giao giấy triệu tập, quyết định, bản án, quyết định thi hành án và các văn bản pháp lý khác của Tòa án hoặc cơ quan thi hành án. Việc tống đạt tuân thủ quy định pháp luật và lập biên bản xác nhận giao nhận.
- Xác minh tài sản, thu nhập, nơi cư trú, nơi làm việc của người phải thi hành án theo yêu cầu đương sự hoặc cơ quan thi hành án, phục vụ việc tổ chức thi hành án theo quy định pháp luật.
- Tiếp nhận hồ sơ, thông báo thi hành án, ghi nhận việc tự nguyện thi hành án hoặc các nhiệm vụ khác được ủy thác, trong phạm vi quyền hạn của Thừa phát lại.